Page 48 - Gemi Makineleri Siber Kitap

1.9 DİĞER MOTOR TÜRLERİ

1.9.1 Elektrik motorları

Elektrik motoru, elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren motordur.

Her elektrik motoru biri sabit (Stator) ve diğeri kendi çevresinde dönen (Rotor ya da Endüvi)
iki ana parçadan oluşur.

Bu ana parçalar, elektrik akımını ileten parçalar (örneğin: sargılar), manyetik akıyı ileten
parçalar ve konstrüksiyon parçaları (örneğin: vidalar, yataklar) olmak üzere tekrar kısımlara
ayrılır.

Alternatif akım ile çalışan elektrik motorlarında rotor ve statorun manyetik akıyı ileten
kısımları fuko akımlarından kaçınmak amacıyla tabakalandırılmış saçlardan yapılır. Rotor
ve Stator saç paketlerinin yapılması için 0,35 - 1,5 mm kalınlığında, tek ya da çift taraflı
yalıtılmış saç levhalar makas tezgahlarında şeritler halinde kesilir. Bu şekilde oluşturulan
saç şeritler şerit çekirdekli trafoların ve makinaların yapımında başka bir işleme
gereksinilmeden derhal kullanılabilmektedir.

DC motor doğru akımla çalışan elektrik motorları
Bir DC motor, doğru elektrik akımı ile çalışmak üzere tasarlanmıştır. Saf DC tasarımlara iki
örnek Michael Faraday'ın tek kutuplu motor (nadiren kullanılır) ve bilyeli yatak motor
(orijinalden çok uzaktır). En yaygın türleri fırçalı ve fırçasız tiplerdir.

AC Motor (alternatif akımla çalışan elektrik motorları):
Alternatif akım elektrik enerjisini, mekanik enerjiye çeviren elektrik motorlarıdır.

Bu motorların asenkron tipleri standart bir aygıt olmuştur. Senkron tipleriyse, büyük güç
gerektiren yerlerde kullanılabilir. Alternatif akım motorları iki grupta toplanabilir: asenkron
motorlar (indüksiyon motorları) ve senkron motorlar.

Bütün bu motorların temel ilkesi, manyetik saclardan yapılmış bir kütlenin, döner bir
elektromanyetik alan yardımıyla sürüklenmesine dayanır. Bu iki grup motorlarda da eksenli
iki armatür bulunur: bunların ilki olan stator sabit, ikincisi rotorsa hareketlidir.

Senkron motorun statoru asenkron motorun statoruyla aynı şekilde ve aynı yapıdadır;
birbirinden vernikle yalıtışmış manyetik saclardan oluşan bir bilezik biçimindedir; bu sacların
üzerindeki yivlere üç fazlı akımlarla beslenen bir sargı sarılmıştır. Bir senkron motorda
manyetik alanı, rotorun sargısını besleyen bağımsız bir doğru akım yaratır; burada rotorun
çalışma hızı vardır. Bu tip motorların başlıca yetersizliği, rotorun kendi başına harekete
geçmemesi sorunudur.

Asenkron motorun çalışması oldukça farklıdır: rotorun sargısı çok fazladır ve rotora yalnız
statordan kaynaklanan tek alan akım indükler. Rotor başka hiçbir enerji kaynağına bağlı
değildir. Dönme hızı ne olursa olsun (ilk çalışmada bile), mekanik bir kuvvet çifti sağlar;

© 2018 Digital Galaxy Back to Index 47